Jacaranda mimosifolia D. Don
अङ्ग्रेजी नाम: Jacaranda, Black Poui
परिवार: Bignoniaceae

उत्पत्तिस्थल र फैलावट

ब्राजिलको रैथाने यो रूख धेरै वर्ष पहिले नेपालमा शोभनीय र सडक रूखको रूपमा ल्याइएको र काठमाडौं उपत्यका तथा सहरका अन्य ठाउँमा व्यापक रूपमा रोपिएको छ। यसलाई तराई देखि करिब १६०० मिटर सम्म रोप्न सकिन्छ। यो रूख शोभनीय उद्देश्यका लागि नेपालमा करिब करिब अनुकूलित बनाइएको छ। नेपालमा स्वर्गीय राजा वीरेन्द्रको नामबाट यस रूखको नाम राखिएको हो । 

विवरण

यसको पात विपरीत,  बिपिननेट, असंख्य साना पातहरू हुने, निलो फुल्ने, ठूलो पतझर रूख हो। फल गोलाकार, कडा काठ, चेप्टो (भएको लगभग ५ सेन्टिमिटर) र  असंख्य बीजहरू हुन्छन्।

वन संवर्द्धन विशेषताहरू

यो दोमट माटोमा हुर्काउन सकिन्छ। आजभोलि यसलाई मिश्रित माटो भएका सहरहरूमा अनुकूलित गरिएको छ तर सघन चट्टानी माटोमा यसको वृद्धि त्यति राम्रो हुन सकेको छैन।

प्रसारण

पुनरुत्थान बीज र जमिनभित्र रहेका काण्डबाट पलाएको मुनाद्वारा गरिन्छ। फललाई फेब्रुअरी-अप्रिलमा संकलन गरी घाममा सुकाएर पखेटाको बीज निस्कन्छ। बीज दुई वर्ष सम्म भण्डारण गर्न सकिन्छ। अंकुरण प्रतिशत करिब ५० छ। बीज सोझै पोलिपोटमा छर्न सकिन्छ, वा ब्याडमा छरिन्छ र ठूलो गमलामा सार्न सकिन्छ।

सहरी/कृषि वन प्रयोग

यो शोभनीय उद्देश्यका लागि रोपिन्छ र बगैंचा परिसर वरपर सहरको सानो उद्यानहरूमा पनि रोपिन्छ। काठमाडौं उपत्यकामा अप्रिल-मे महिनामा यसको निलो फूलले प्राकृतिक सौन्दर्य देखाउँछ।

थप अध्ययन

Department of Forest, 2011 Species Leaflets for 131 Woody Species. 
Jackson, J.K. (1994) Manual of Afforestation in Nepal, FORESC, MOFSC, Kathmandu.